Van 14 januari tot en met 9 april toont Museum Rijswijk de tentoonstelling ‘Op de drempel van de nieuwe tijd’ over fotografie in Rijswijk in de periode 1895-1920.
Idyllische beelden van stille straten met bomen of een rimpelloze Vliet. Maar ook beelden met auto’s en zelfs een vliegtuig. ‘Op de drempel van de nieuwe tijd’ is het tweede deel van de tentoonstellingsreeks ‘Fotografie in Rijswijk’ en laat zien hoe Rijswijk na 1900 langzaam maar zeker verandert. Zo’n 70 foto’s uit de eigen collectie tonen niet alleen dit veranderingsproces maar geven ook een beeld van het leven van alledag waarin naast het werk ook ruimte was voor ontspanning, voor het verenigingsleven en van tijd tot tijd een groots opgezet feest.
Tegen het einde van de 19de eeuw was de fotografie een ingeburgerd fenomeen in het dagelijks leven. Menigeen had thuis wel een ingelijste foto van eigen stad of dorp en belangrijke gebeurtenissen in het persoonlijke leven werden gemarkeerd met een bezoek aan de fotograaf.
De ontwikkeling van de camera ging gestaag door; de omvangrijke uitrusting waar de fotograaf aanvankelijk mee op pad moest, was geleidelijk minder zwaar geworden. In de beginjaren van de fotografie waren vooral de natuur en straten en pleinen het onderwerp waarbij eventuele passanten geïnstrueerd werden stil te staan. Met de nieuwe, sneller werkende camera’s was dit niet meer nodig. Het gaf de fotograaf veel meer armslag; voortaan konden ook groepen mensen en gebeurtenissen in het openbare leven gefotografeerd worden zonder zorgvuldige regie van de fotograaf.
Behalve de dorpsgezichten en de portretten komt nu ook de sociale structuur in beeld. We maken kennis met de activiteiten van het verenigingsleven, de vieringen van koninginnedag, het jubileum van de burgemeester en een vliegdemonstratie. Maar ook het dagelijks leven komt aan bod, zowel in het dorp zelf als op de buitenplaatsen. De moderne tijd doet echter ook zijn intrede: er verschijnen auto’s in het straatbeeld en het groen van de buitenplaatsen maakt langzaamaan plaats voor woningen.
De fotografie in Rijswijk bleef echter nog lang het terrein van de vakfotograaf van buiten. Fotografen uit Delft, Den Haag en in enkele gevallen zelfs Utrecht en Amsterdam, waren hier werkzaam. Pas in 1914 vestigde zich voor het eerst een fotograaf in Rijswijk. Johan van Doorne opende zijn fotostudio in de Herenstraat en was al snel actief in alle geledingen van de Rijswijkse samenleving.
Foto boven: Koninginnedag in Rijswijk in 1905 gemaakt door Charles Schouten (1871-1941).
Foto hiernaast: De Herenstraat in Rijswijk omstreeks 1916. Fotograaf onbekend.
