In de sprinter zat een wc. Dat kwam me goed uit. Ik liep naar de ingang en zocht de knop om de deur te openen. Daar stond ik. In mijn rug prikten de ogen van de treinreizigers.
De knop bleek modern vormgegeven, en daardoor viel het ding niet meteen op. Maar eenmaal ingedrukt, zwaaide de grote deur in de volle breedte open. Dat dan weer wel. Ik betrad de wc-ruimte. Nu de deur dicht doen. Waar zat die knop nou? De treinreizigers keken belangstellend toe, een enkeling had zijn krant laten zakken.
Na lange minuten rondkijken vond ik de knop. Op de lage voorkant van de wastafel zat een indrukknop, met een onduidelijke afbeelding erop. De deur zwaaide dicht. Opgelucht begon ik aan mijn kleren te sjorren tot – wacht even, snel alles recht, een nieuwe knop informeerde me dat de deur nog op slot gezet moest worden.
Weer terug op mijn zitplaats begon ik na te denken over de moderne vormgeving, die de wereld zoveel moeilijker maakte. Nieuwe stations met spiegelgladde tegels, die in het natte herfstweer voor ongelukken gaan zorgen. Gebouwen die ergens in de lucht een glazen doosje hebben hangen, dat is dan de lift waarmee je als hoogtevreespatiënt naar de zestiende verdieping moet. Die lelijke stoeperige trap bij Ypenburg waardoor ik geen normale passen kan zetten maar altijd in een soort hinkstap-sprong voortstruikel. En dan ken ik nog een kruispunt dat kort geleden ingericht is, dit keer met minder zebrapaden en lagere stoepranden wat ten koste gaat van de verkeersveiligheid. Als je ziet wat de bussen daar doen, je houdt je hart vast.
Elk ontwerp dat iets wil zijn, is overbodig. Het is hinderlijk, want het vraagt aandacht voor zichzelf. Goed ontwerp is dienend. Vanzelfsprekend van uiterlijk. Neem nou de pollepel. Je kunt je niet voorstellen dat het er anders uit kan zien. Bestaat gewoon niet. Dat is briljant ontwerp. Ja, want iemand heeft het ooit bedacht. En nu zijn overal pollepels in werking, ze maken levens gemakkelijker en eenvoudiger en niemand van ons kan zich nog voorstellen hoe het was voor de pollepel.
Kijk, dat is dus het ideale ontwerp. Dat je meteen snapt wat iets is en wat je ermee kunt doen. Zoiets heb ik nog nooit gehad bij modern ontwerp. In een museum staat het altijd mooi, eerlijk is eerlijk. Daarbuiten heb ik liever het niveau van de pollepel.
Vilan van de Loo
