In het raam van de huidige expositie gaan we het dit keer hebben over de naamgever van het Francoisplein in Loosduinen ofwel Daniel François, alweer de derde burgemeester van Loosduinen in 6 jaar tijd. Z’n voorgangers waren – naar blijkt – geen blijvertjes, althans niet in hun functie. Burgemeester Francois bleek uit ander hout gesneden, hij zou zelfs zijn ambt alhier bekleden tot zijn dood in 1840.
François was, toen hij in 1817 benoemd werd, geen onbekende in het Loosduinen van die dagen. Al onder het gezag van van der Goes was hij werkzaam als gemeentesecretaris. Hij was dus goed bekend met de Loosduinse omstandigheden van die tijd. Wellicht heeft dat ook tot zijn benoeming bijgedragen. Hij werd geboren op 8 oktober 1782 in Amsterdam als zoon van Joseph Waals, predikant aldaar en trouwde met Petronella van Steenbergen, die 13 jaar jonger was dan Daniel.
Uit dat huwelijk werden 6 jongens geboren waarvan enkelen een gedegen maatschappelijke carrière opbouwden. Vader Daniel werd bij Koninklijk Besluit van 4 maart 1817 tot ‘Schout-Secretaris’ benoemd. Hij verdiende nog geen ‘tientje’ per week en dan te bedenken dat alles toen nog geschreven moest worden, van hetzelfde zelfs twee keer om een exemplaar voor het archief aan te houden.
Telefoon en elektriciteit waren in die tijd onbekende begrippen. Het was ‘s avonds de kaars die het licht verschafte. Er diende zich nog wel een complicatie aan bij die benoeming, want de burgemeester diende ook toen al in zijn standplaats te wonen. Hij woonde op de Lutherse Burgwal in Den Haag en kreeg daarvoor dispensatie. Het kon dus niet anders dan dat hij dagelijks per koets Loosduinen aandeed zoals al gebruikelijk tijdens zijn functioneren als gemeente-secretaris.
Op 7 mei 1817 zat Francois voor de eerste keer de nieuw benoemde raadsvergadering voor. Jawel, nog altijd benoemd door het Centrale Gezag. Het zou nog ca.100 jaar duren voor er algemeen kiesrecht zou komen. Waar die raad bijeen kwam? In ieder geval niet in een eigen gemeentehuis, want die luxe kwam pas in 1850 bij het aantreden van burgemeester Waldeck. Bekend is slechts, dat assessor (wethouder) van der Gaag f.225.- per jaar uitbetaald kreeg voor huur, schoonhouden, vuur en licht.
Jammer is het ook dat omtrent beraadslagingen en besluiten in de raad te weinig is bewaard gebleven. Bewaard is onder meer wel een initiatief uit 1818, houdende een plan van bestrating van de huidige Monsterseweg, welke niet meer dan een karrenspoor was. Het duurde evenwel 14 jaar voor aleer die echte weg er kwam, voorzien van twee tollen; de Haagse bij de Beeklaan en de ander tegenover de Oorberlaan, de grens met Monster. De kosten beliepen f.45.000,-. Deze hielden stand tot 1904.
Rondom 1820 moet er een overstroming hebben plaatsgevonden, getuige de notulen uit die tijd. Toen bracht ‘Een Collecte op hoger last’ in de gemeente Loosduinen ten behoeve der Noodlijdenden bij den jongsten Watersnood f.226.52 op. Die notulen vertellen dan verder, ‘dat Jhr. H.M. van der Goes – woonachtig te Loosduinen – bereid was f.200.- te geven, of ten kostenloze verzorging te willen nemen voor den tijd van tien achtereenvolgende weeken Tien stuks Hoornvee. Verkieslijk werd geoordeeld de genoemde f.200.- te nemen, liever dan de verzorging der 10 stuks vee’. Is dat een beeldend bewijs van spontane charitas uit die tijd?
Als toch wel als zeer bescheiden man uit de geschiedenis gekomen zijnde deed François niettemin een ‘gooi’ naar de (bij)functie van Procureur bij de Hoge Raad en het Provinciaal Gerechtshof van Holland. Maar op 6 juli 1840 stond er het navolgende bericht in het ‘Dagblad van ‘s Gravenhage: ‘Den 1e July 1840. Hedenavond is alhier na een langdurig en smartelijk lijden, overleden de heer Daniel Francois, in leven Procureur bij den Hoogen Raad en het Provinciaal Geregtshof van Holland en Burgemeester van Loosduinen’.
