Daarrrr gaan we weer, zoals elk jaar in deze tijd van de maand. De hoedjes, de koets, de troonrede en natuurlijk de vraag die actueel is en blijft: wat vindt de vorst eigenlijk zelf van de troonrede?

Dat is een goede vraag. Er zit op die troon een volwassen mens, het staatshoofd van het koninkrijk der Nederlanden en die spreekt een rede van belang uit. Dat doet hij met inzet van zijn persoon. Is de mening dan van belang? Dat is dezelfde vraag als: kan iedereen vorst zijn? Neen.

Ik zal niet verder miezemuizen over de positie van de vorst. Het gaat me toch om die ene vorstin. In 1911 weigerde Wilhelmina de troonrede uit te spreken. Ze was ontevreden over het optreden van de Tweede Kamer-voorzitter en zij wenste dat de man zou ophoepelen. Hij deed het niet. Maar in dat jaar zweeg de vorstin. Wat moet dat zwijgen oorverdovend zijn geweest. En je wist meteen, deze vorstin heeft een ruggengraat van staal.

Zo zie je, dat een vorst op haar of zijn manier indien noodzakelijk heel duidelijk kan zijn. Wil je alles liever vaag houden, dan is dat een keuze. Dus niks geen praatjes over de vorst die alleen maar een uitvoerend persoontje is zonder mening. Denk aan Wilhelmina en denk aan 1911.

Nu ik het toch over tradities heb, dat van die hoedjes is nog maar pas, hoor. In de jaren ‘70 kwam voormalige zwemkampioen en toenmalig Kamerlid Erica Terpstra op het idee een gepaste hoed te dragen. Dat viel op, want je had toen ook nog volop Dolle Mina’s. Andere vrouwen in de politiek deden Terpstra na, als schapen die ook over de dam durfden te gaan. Nu is het een circusachtig evenement met gekke hoofddeksels, dat was ook weer niet de bedoeling. En alleen voor vrouwen, de mannen lopen er een beetje sukkelig bij in altijd maar weer hetzelfde nette pak. Kan er onder deze broeders niet een keer een kleine kledingrevolutie uitbreken? Er bestaat heus meer dan een rode das, dat symbool van daadkracht.

En toch, ondanks al mijn bezwaren, ben ik dol op traditie. Juist als er hier en daar een rebel verschijnt die dwars durft te liggen, dan zie je die traditie des te scherper. Wat het is. Wat het waard is. Het cement tussen de stenen, jazeker. En precies daarom roep ik: Leve Wilhelmina! Leve de Wilhelmien!

Vilan van de Loo